Йод тапшылығы жағдайларының алдын алу

Йод-қалқанша безінің гормондарының синтезіне көмектесетін биохимиялық процестерде қажет микроэлементтер. Оның жетіспеушілігі балалар мен ересектердегі йод тапшылығы жағдайларының дамуына ықпал етеді, дененің барлық функцияларына теріс әсер етеді және оның жалпы иммунитетін төмендетеді.

Қазақстан Республикасындағы йод тапшылығы проблемасы әлемнің көптеген елдері үшін өзекті болып қала береді. Біздің еліміздің көптеген облыстары йод тапшылығы болып табылады, онда халық осы микроэлементтердің табиғи жетіспеушілігі бар аймақтарда тұрады. Біздің батыс аймақ йод тапшылығына да жатады. Бұл су мен топырақта йод тұздары аз болғандықтан көрінеді, сондықтан адам ағзасына жеткіліксіз.

Йодтың күнделікті мөлшері жасына және жынысына тікелей байланысты.

Сандарда ол ДДҰ ұсынымдары бойынша қалыптасады және мыналарды құрайды:

* 35 жастан асқан ересектер-тәулігіне 100 мкг.

* 35 жасқа толмаған адамдар үшін-150 мкг.

* Бір жасқа дейінгі нәрестелерде – 50 мкг.

* Мектеп жасына дейінгі балалар үшін – 90 мкг.

* 6 жастан 11 жасқа дейінгі балалар-120 мкг.

* 12 жастан 17 жасқа дейінгі балалар-150 мкг.

* Жүкті әйелдер-200-250 мкг.

Йод тапшылығының көптеген себептері бар. Олардың бірі – құрамында йод бар тағамдарды (Теңізбалығы, кальмар, асшаяндар, теңізқырыққабаты) жеткіліксізпайдалану.

Алдын алу-бұл аурудың алдын алу үшін сау адамдар арасында жүргізілетін іс-шаралар. Егер адамда йод тапшылығы ауруы диагнозы анықталса, онда емдеу дәрігердің бақылауы мен жүргізілуі керек.

Йод тапшылығы жағдайларының алдын алу үшін құрамында йод бар өнімдердің, микроэлементтердің жеткілікті мөлшері мен теңдестірілген тамақтануды қамтамасыз ету қажет.

Йод тапшылығының алдын алудың ең ыңғайлы және сенімді құралы йодталған тұз болып табылады, ол йодтың қалыпты мөлшерін (40 ±15 мкг/г) сақтайды, егер ол йодтың түріне байланысты күн сәулесінен қорғалған құрғақ, салқын жерде сақталса (калий йодиді – 6 ай., калий йодаты-9 ай.).

Тұз-кез-келген отбасында ас үйде болатын негізгі тағам. Йодталған тұздағы йодтың сақталуы кем дегенде 12 айды құрайды. Тағамды сақтау және дайындау кезінде йодтың жоғалуы тұз құрамындағы йод нормативіне енгізілген. Үйде дайындалған тағаммен орташа тұзды тұтыну күніне орта есеппен 5-6 г құрайды (тағы 5-6 г тұз дайын өнімдермен бірге ағзаға енеді). 1 г тұзда (5-6 г тұз) орташа 40 мкг йод болса, теориялық тұрғыдан тәулігіне 200-240 мкг йод бере алады. Іс жүзінде тағамды сақтау және термиялық өңдеу кезінде йодтың жоғалуы шамамен 40% құрайды. Осылайша, йодталған тұзды қолдану арқылы қоректенетін йодты қабылдау 120-дан 140 мкг-ға дейін болуы мүмкін.

Йодталған тұздан басқа, йод тапшылығын толтыру үшін йодпен байытылған өнімдер қолданылады (йод қосылғаннан, теңіз балдыры қосылған мармелад және пастила, агар-агар қосылған желе-жеміс кәмпиттері және т.б.), дәрігердің нұсқауы бойынша – тағамға биологиялық белсенді қоспалар.

Күнделікті йодқа деген қажеттілікті тиімді қанағаттандыру үшін теңіз балықтарын диетаға қосқан дұрыс. Құрамында йодқа бай хаддок, лосось, камбала, треска, майшабақ. Сондай-ақ, теңізқырыққабаты, балық майы, мидия, кальмар, асшаяндар йодқа бай.

Осылайша, құрамында йод бар тағамдар мен препараттарды қажетті мөлшерде үнемі қолдану йод тапшылығы ауруларының алдын алудың ең жақсы әдісі болып табылады.

 

Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/departament-kkbtu-zko/press/news/details/985465?lang=kk