АПВ (адам папилломавирусы) – бұл әртүрлі мүшелердің терісі мен шырышты қабығын жұқтыратын вирус. Кейбір жағдайларда инфекция папилломалардың пайда болуына әкеледі (сүйел өсінділері).
АПВ-нің 16 түрі жоғары онкогендік қауіп түрлері ретінде белгілі, шырышты қабық арқылы таралады және жатыр мойны обыры мен басқа да қатерлі ісіктерді тудыруы мүмкін.
Жоғары онкогендік қауіпті АПВ инфекциясы ол жұқтыратын жасушаларда өзгерістер тудыруы мүмкін (қатерлі ісікке дейінгі зақымданулар) және қатерлі ісік тудыруы мүмкін. АПВ-на жиі әсер ететін анатомиялық аймақ жатыр мойны болғандықтан, осы органның онкологиялық аурулары біздің әйелдердің өмірі мен денсаулығына қауіп төндіреді.
АПВ жұқтырған адамнан вирус жұқтырған терімен, шырышты қабаттарымен немесе дене сұйықтықтарымен тікелей байланыс арқылы беріледі. Адамнан адамға АПВ вирусы келесі жолдармен беріледі:
– тұрмыстық байланыс – қол алысу, сүйісу, терінің зақымдануы арқылы берілуі мүмкін. Вирус ылғалды ортада тез таралады, сондықтан қоғамдық орындарға – сауналарға, моншаларға, спортзалдарға, дәретханаларға, бассейндерге барған кезде мұқият болу керек;
– жыныстық жолмен – жыныстық жолмен берілетін вирустардың онкогендік түрлері жыныс мүшелерінде орналасқан сүйелдерді тудырады;
– туылған кезде тік жолмен. Вирус туу каналы арқылы өту кезінде анадан балаға беріледі. Сүйелдер көбінесе нәрестелерде өмірдің алғашқы жылдарында аузында немесе терісінде пайда болады.
Жатыр мойны обыры ерте анықталса да, әйелдердің өміріне қатты әсер етеді. Жатыр мойны обырын емдеу қиын және емделмеген жағдайда өлімге әкелуі мүмкін.
АПВ-ге қарсы профилактикалық вакцинация жатыр мойны обырының дамуын болдырмайды.
Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген 6,11,16 және 18 типті АПВ-дан қорғауды қамтитын АҚШ өндірісінің “Гардасил” төрт валентті вакцинасы қолданылады. АПВ вакциналарында тірі вирустар немесе вирустың ДНҚ-сы жоқ. АПВ вакциналарында әдетте вакциналар мен басқа препараттарда кездесетін вирус тәрізді бөлшектер бар, 0,5 мл мөлшеріндегі әрбір вакцина дозасы жеке шприцте болады, иықтың дельтоидті бұлшықет ішіне енгізіледі.
АПВ вакциналары тіркелген вакциналардың ішіндегі қауіпсіз және ең тексерілгені болып табылады. Вакцина клиникалық сынақтар аясында қауіпсіздік пен тиімділікке мұқият тексерілді, содан кейін ол тіркеліп, халыққа қолжетімді болды. Вакцинаны енгізген әрбір елде де вакцинаның қауіпсіздігіне мониторинг жүргізіледі.
Еуропалық дәрі-дәрмек агенттігі тәуелсіз бағалау жүргізіп, АПВ вакциналары қауіпсіз және тиімді деген қорытындыға келді. Сонымен, АҚШ-та вакцина енгізілгеннен кейін 11 жыл өткен соң, 13-26 жастағы әйелдер арасында АПВ таралуы 81%-ға төмендеді.
АПВ вакциналары бала туу қабілетіне әсер етпейді. Керісінше, олар әйелдің денсаулығы мен бала тууды қорғауға көмектеседі. Шын мәнінде, АПВ вакцинасы жатыр мойнының қатерлі ісікке дейінгі өзгерістерін және АПВ туындаған жатыр мойны обырын болдырмау арқылы баланы туу қабілетін қорғауға көмектеседі. Жатыр мойнының қатерлі ісікке дейінгі зақымдануын хирургиялық емдеу әйелдің жүктілігін қиындатуы мүмкін, ал жүктілік кезінде консервативті емдеу немесе хирургиялық араласу мерзімінен бұрын босануға және ұрықтың жоғалуына әкелуі мүмкін.
Бүгінгі таңда жатыр мойны обырының алдын алудың ең тиімді әдісі – АПВ-ға қарсы вакцинация, сондықтан ата-аналарға дұрыс шешім қабылдауға кеңес береміз, қыздарымызды жатыр мойны обыры сияқты ауыр аурудан қорғауға мүмкіндік беретін профилактикалық егулерді жүргізу қажет.
Вакцинация ағзаны аурулардан қорғаудың ең тиімді профилактикалық әдістерінің бірі, яғни аурудың қоздырғышына қарсы иммунитетті қалыптастыру үшін табиғи қорғаныс механизмдерін белсендіру арқылы ауру қаупін айтарлықтай азайтады.
Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/departament-kkbtu-karaganda/press/news/details/994484?lang=kk
Жауап қалдыру