Қазақстан Республикасының аумағында карантиндік және аса қауіпті инфекциялардың әкелінуі мен таралуының алдын алу мақсатында 2025 жылдың 17 шілдеде Астана қаласының санитариялық-карантиндік бақылау бөлімінің Түркістан қаласы санитариялық-карантиндік бақылау мамандары «Түркістан халықаралық әуежайы» АҚ қызметкерлері арасында « Марбург вирусы: эпидемиологиясы, клиникалық көрінісі, алдын алу шаралары » тақырыбында семинар өткізді.
Семинар барысында тыңдаушыларға Марбург вирусы: эпидемиологиясы, клиникалық көрінісі, алдын алу шаралары тұсіндірілді.
Марбург вирусы
Марбург вирусы-монотиптік тұқымдасқа жататын филовирустар тұқымдасының бір түрі Marburgvirus. Марбург геморрагиялық қызбасын тудырады.Вирус бастапқыда Орталық және Шығыс Африкада адам және адам емес приматтардың инфекциясы ретінде табылған.
Марбург вирусынан туындайтын ауру (МВТА)
Марбург вирусынан туындайтын ауру (бұрынғы атауы – Марбург геморрагиялық қызбасы) – жиі өлімге алып келетін ауыр ауру.
Марбург вирусының табиғи иелері – жемісқор жарқанаттар (Rousettus aegyptiacus), крылан тұқымдасына жатады. Вирус адамға жарқанаттардан жұғып, кейін адамдар арасында адамнан адамға таралады.
МВТА алғаш рет 1967 жылы Германияның Марбург және Франкфурт қалаларында, сондай-ақ Сербияның Белград қаласында бір мезетте тіркелген. Бұл індеттер Угандадан әкелінген африкалық жасыл маймылдарды (Cercopithecus aethiops) зертханаларда қолданумен байланысты болды. Кейінірек Ангола, Конго Демократиялық Республикасы, Экваторлық Гвинея, Гана, Гвинея, Кения, Оңтүстік Африка (науқас Зимбабведе болған), Танзания және Уганда елдерінде тіркелді. 2008 жылы Угандада жарқанаттар мекендейтін үңгірге барған екі турист індетті жұқтырып, бұл жағдайлар бір-бірімен байланысты болмаған. 2024 жылдың қыркүйегінде Руандада алғаш рет індет тіркелді, ал 2025 жылдың қаңтарында Танзанияда тағы бір індет болды.
Инфекцияның берілу жолдары
Марбург вирусы науқас адамның немесе жануардың биологиялық сұйықтықтарымен тікелей байланыс арқылы жұғады. Вирус зақымдалған тері немесе шырышты қабат арқылы денеге енеді. Сондай-ақ, науқастың төсек жаймасы немесе киімі сияқты ластанған заттар арқылы да таралуы мүмкін.
Ауру белгілері
Инфекцияның инкубациялық кезеңі – 2 күннен 21 күнге дейін.
Марбург вирусынан туындаған ауру кенеттен басталып, дене қызуының күрт көтерілуімен, қатты бас ауруы және әлсіздікпен сипатталады. Бұлшықет пен буындардағы ауырсыну жиі кездеседі. Үшінші күні іштің қатты өтуі, іштің ауруы, құсу және жүрек айну пайда болады. Екі,жеті күннен кейін көптеген науқастарда қышытпайтын бөртпе пайда болады.
Аурудың бесінші күнінен бастап құсу мен нәжісте жаңа қанның болуы және мұрыннан,қызыл иектен және қынаптан қан кетуді қоса алғанда , геморрагиялық белгілері дамуы мүмкін. Сондай-ақ қан кету, венепункция орындарында веналық сұйықтықтарды енгізу немесе қан үлгілерін алу үшін тамырлардың қабырғалары тесілген жерлерде болуы мүмкін. Орталық жүйке жүйесінің зақымдалуы – ес шатасуы, ашушаңдық, агрессиямен көрінуі мүмкін.
Кейбір жағдайларда аурудың кеш сатысында орхит (бір немесе екі аталық бездердің қабынуы) дамиды.
Аурудың өлімге әкелетін жағдайларда әдетте ауыр қан жоғалту және шок алдында болатын өлім ,көбінесе симптомдар басталғаннан кейін сегіз тоғыз күннен кейін орын алады.
Ерте диагностика және уақтылы қолдау терапия қалпына келу мүмкіндігін арттыруда маңызды рөл атқарады.
Алдын алу шаралары :
Эндемиялық елдерге бару кезінде келесі алдын алу шараларын сақтау қажет:
– Сапарға шықпас бұрын сол аймақтағы эпидемиологиялық жағдайды білу;
– Ауру адамдармен байланыс жасамау;
– Африка ормандарында мекендейтін жабайы жануарлардан аулақ болу;
– Жергілікті жануар етін толық пісірмей жеуден бас тарту;
– Жемісқор жарқанаттар мекендейтін үңгірлер мен шахталарға бармау;
– Ауру белгілері пайда болса, дереу медициналық көмекке жүгіну;
– Жеке гигиена ережелерін сақтау.
Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/departament-kkbtu-na-transporte/press/news/details/1037183?lang=kk
Жауап қалдыру