Ұлттық экономика вице-премьер – министрі Серік Жұманғариннің отырысында азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі ағымдағы жағдай қаралды, деп хабарлайды ҚазАқпарат Primeminister.kz.
Азық-түлік қауіпсіздігі екі негізгі элементке сүйенеді: ауыл шаруашылығы министрлігі жауап беретін азық-түліктің физикалық қолжетімділігі және сауда және интеграция министрлігінің жетекшілігімен экономикалық қолжетімділік.
Азық-түлікпен қамтамасыз ету жөніндегі нақты іс-шаралар 2030 жылға дейін АӨК дамыту Тұжырымдамасында және 2028 жылға қарай ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемін екі есеге арттыру жөніндегі Жол картасында бекітілген.
Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректері бойынша 2021 жылдан 2024 жылға дейін жалпы өнім көлемі 11,3% – ға-7,5-тен 8,3 трлн теңгеге дейін өсті. Оның ішінде өсімдік шаруашылығы 14% – ға (4,4-тен 5 трлн теңгеге дейін), мал шаруашылығы-5,6% – ға (3,1-ден 3,29 трлн теңгеге дейін) ұлғайды. 2025 жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бойынша өсім 3,7% немесе 1,8 трлн теңгені құрады.
Биыл егіс алқабы 23,6 млн га (+322,8 мың га) дейін ұлғайтылды. Бұл ретте дәнді және дәнді – бұршақты дақылдар (-629,9 мың га) алқаптары қысқартылды, әлеуметтік маңызы бар және рентабельділігі жоғары дақылдар: майлы дақылдар – 4 млн га (+1 055,5 мың га) дейін, картоп-131,2 мың га (+9,3 мың га) дейін отырғызылды.
Мал шаруашылығында 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында ауыл шаруашылығы жануарларының барлық дерлік түрлерінің саны өскені байқалады: ІҚМ – 8,3% – ға (8,8 млн бас), қой мен ешкі – 0,8% – ға (21,5 млн бас), жылқы-4,7% – ға (4,6 млн бас), құс-2,7% – ға (47,7 млн бас). Бұл өнім өсімін қамтамасыз етті: сою салмағындағы ет – 529,9 мың тонна (+1,5%), құс еті – 187,7 мың тонна (+4,9%), сүт – 1,8 млн тонна (+7%); тауық жұмыртқасы – 2,2 млрд дана (+0,9%).
Азық-түлік өндірісі 10,5% – ға өсіп, 1,8 трлн теңгені құрады. Сүт, ет, ұн, макарон, өсімдік және май өңдеу көлемі өсті.
“Қазақстан өзін 80-100% және одан да көп негізгі өнімдермен қамтамасыз етеді. Ет, сүт, жұмыртқа, көкөністер, ұн-мұның бәрі еліміздің тұрғындарының қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін жеткілікті мөлшерде өндіріледі. Сонымен бірге импорт құс еті, шұжық, ірімшік, қант және балық бойынша сақталады”,-деп атап өтті Ауыл шаруашылығы вице-министрі Ермек Кенжеханұлы.
Осы бағыттар бойынша тәуелділікті азайту үшін инвестициялық жобалар іске асырылуда. Атап айтқанда, 2022 жылдан 2024 жылға дейін қуаттылығы 144 мың тонна ет бағытындағы 17 құс фабрикасы іске қосылды. Бұл құс етімен қамтамасыз ету деңгейін 67% – дан 79% – ға дейін көтеруге мүмкіндік берді. 2028 жылға дейін тағы 41 кәсіпорынды іске қосу жоспарланып отыр, бұл өзін-өзі толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Егер 2019 жылы елде тек 19 сүт фермасы жұмыс істесе, бүгінде олардың саны 69, тағы 47-сі салынуда. Барлық 116 ферма іске қосылғаннан кейін сүт өндірісі жылына 600 мың тоннаға өседі, бұл ірімшік пен сүзбе қажеттілігін толығымен жабуға мүмкіндік береді.
Негізгі азық-түлік өнімдерінің экономикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету шеңберінде сауда және интеграция министрлігі әлеуметтік азық-түлік өнімдеріне бағаның өсуін тежеу жөніндегі шаралар кешенін жүргізуде. Сауда және интеграцияның бірінші вице-министрі Айжан Бижанова атап өткендей, жыл басынан бері бағаның өсу қарқынының айтарлықтай баяулауы байқалады. Жыл басынан бастап ӘМАТ бағасының өсуінің орташа индексі 8% болғанда, екінші тоқсаннан бастап өсу қарқынының баяулауы байқалады: сәуірде – 1,6%, мамырда – 1%, маусымда – 0,7%, Шілдеде – 0,4% және тамыздың екі аптасында – небәрі 0,1%.
Айжан Бижанованың айтуынша, Қазақстандағы әлеуметтік маңызы бар өнімдердің бағасы ЕАЭО-да ең төмен болып қала береді:
“Қазақстанда азық – түлік тауарларының 15 позициясы бойынша (күнбағыс майы, сүзбе, жұмыртқа, тұз, қарақұмық, күріш, ұн, көкөністер және т. б.) ЕАЭО елдері арасында ең төмен нарықтық бағалар байқалады, сүт және сиыр еті бойынша Қазақстан Беларусьтен, тауық еті – Беларусь пен Ресейден, сары май-Қырғызстаннан кейін екінші орында”, – деді бірінші вице-министр.
Елдер ішінде бағаны одан әрі тұрақтандыру үшін мемлекет тарапынан бордақылау алаңдарын дамыту, ет кластерін құру бойынша қолдау шаралары көрсетіледі, өңірлерде және ірі қалаларда фермерлер үшін тегін сауда орындары бар жәрмеңкелер өткізіледі.
Бұдан басқа, сауда желілері мен нарықтар сөрелерінде отандық өндірісті және қазақстандық тауарлардың еркін қолжетімділігін қолдау үшін МТИ заңнамаға өзгерістер дайындайды: жеткізілім үшін төлемді кейінге қалдыру мерзімін 30 күнмен шектеу ұсынылады. Сондай — ақ, отандық өнімдерді сөрелерге орналастыруды қоғамдық бақылау тетігін енгізу жоспарлануда-тұрғындар бұзушылықтарды тіркеп, оларды уәкілетті органға жібере алады. Ол үшін “Сапалы өнім” жүйесі әзірленуде.
Жиында Серік Жұманғарин сондай-ақ инфляцияға Тарифтердің өсуінің әсерін төмендету мәселелері бойынша ТМРА төрағасын тыңдады. Кеңес қорытындысы бойынша ел тұрғындарына қазақстандық өнімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету бойынша жұмысты жеделдету үшін қажетті тапсырмалар берді.
Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/kostanai-usunkol-uzinkol/press/news/details/1053072?lang=kk
Жауап қалдыру