Дүниежүзілік безгекпен күрес күні-25 сәуірде безгекті бақылау және түпкілікті жою жөніндегі жаһандық күш-жігер туралы хабардарлықты арттыру мақсатында өткізілетін жыл сайынғы мереке.
Безгек-бұл паразиттер тудыратын және Anopheles түрінің жұқтырған аналық масаларының шағуы нәтижесінде адамдарға берілетін өмірге қауіп төндіретін ауру.
Африка безгектің отаны болып саналады, сол жерден бұл ауру бүкіл әлемге тарады. Дәл сол жерде, ылғалды және ыстық климатта безгектің таралуы үшін ең оңтайлы жағдайлар. Әлемдегі безгек ауруының жартысынан көбі Нигерияда, Конго Демократиялық Республикасында, Біріккен Танзания Республикасында және Мозамбикте кездеседі.
Паразиттер қанға еніп, адамның бауыр жасушаларына әсер етеді. Ауру қызба түрінде жүреді, ұстамалар кезінде қалтырау, дене қызуы және безгегі айқын көрінеді. Безгектің алдын алуға және емдеуге болады.
Бүгінгі күні Безгектің 4 түрі бар: тропикалық, үш күндік, төрт күндік және сопақша безгек. Ең ауыры – тропикалық.
Инфекция сәтінен бастап аурудың алғашқы клиникалық белгілері пайда болғанға дейінгі кезеңнің ұзақтығы 7 күннен 3 жылға дейін. Бұл плазмодий түріне, қоздырғыштың дозасына және адамның иммунитет жағдайына байланысты.
Аурудың алғашқы жалпы белгілері-безгегі, бас ауруы, қалтырау және құсу – адам жұқтырғаннан кейін орта есеппен 10-15 күннен кейін пайда болады. Тиімді дәрі-дәрмектермен уақтылы емделмесе, безгек ауыр болуы мүмкін және өлімге әкелуі мүмкін.
Сондықтан безгекті уақтылы (симптомдар пайда болғаннан кейін 24 сағат ішінде) емдеу терапияның ұзақтығын қысқартуға, сондай-ақ асқынулардың дамуын және өлім жағдайларының басым көпшілігін болдырмауға мүмкіндік береді.
Безгек иммунопрофилактика мен ерте диагностика әсіресе маңызды болатын ауруларды білдіреді. Стационар жағдайында уақтылы басталған кешенді терапия өлімнің алдын алады.
ДДҰ бағалауы бойынша, 2023 жылы безгекпен ауыратындардың саны 83 елде 263 миллион адамды құрады. Сол жылы ауру шамамен 597 000 адамның өмірін қиды.
Астана қаласында жыл сайын безгектің жекелеген әкелінетін жағдайлары тіркеледі. 2024 жылы Африка континентінен тропикалық безгектің 2 жағдайы (Plasmodium Falciparum).
Астана қаласында безгектің жергілікті жағдайлары тіркелмегеніне қарамастан, елорда аумағында безгектің таралуы үшін барлық жағдайлар бар – бұл анофелогенді су айдындарында безгек масаларының көбеюі, сондай-ақ безгек бойынша тұрақсыз өңірлерден көші-қон процестері есебінен инфекцияның әкеліну қаупі бар екенін есте ұстаған жөн.
Жыл сайын 25 сәуір – Дүниежүзілік безгекпен күрес күні аталып өтіледі, биыл бұл күн «Безгекті аяқтайық: қайта инвестициялау, қайта ойластыру, қайта жаңғырту» ұранымен өтеді.
Қолайсыз елдерге баратындар үшін безгектің алдын алу мақсатында Департамент мыналарды ұсынады:
1) Безгек бойынша қолайсыз елден 3 жыл ішінде оралғаннан кейін амбулаториялық-емханалық медициналық ұйымдарға температураның көтерілуіне әкеп соққан кез келген ауру жөнінде жүгінген кезде қанға зертханалық зерттеулер жүргізу және тезірек диагноз қою мақсатында емдеуші дәрігерге безгек ошағында болғаны туралы хабарлау қажет.
2) Безгекке қарсы препараттарды қолдану, оларды қабылдау кетуден бір апта бұрын басталады және безгек бойынша қолайсыз аймақтарда болудың барлық кезеңін және оралғаннан кейін тағы бір ай жалғастырады. Безгекке қарсы препараттарды дәрігер тағайындауы керек.
3) Болу кезінде безгекке эндемиялық елдер қажет: күн батқаннан кейін үйден шыққан кезде ашық түсті тығыз, ең жабық киіммен киіну; терінің ашық жерлеріне репелленттер жағу; терезелері бар бөлмеде ұйықтау (ұйықтар алдында бөлмені инсектицидтік аэрозольмен емдеген дұрыс), ал масалар көп болған жағдайда-ұйықтау инсектицидпен өңделген шатырдың астында.
4) Жеке гигиенаның ұсынымдары мен ережелерін сақтау, сондай-ақ медициналық көмекке уақтылы жүгіну денсаулықты сақтауға мүмкіндік береді.
Өзіңіздің және жақындарыңыздың денсаулығына алдын-ала қамқорлық жасаңыз.
Сіздің денсаулығыңыз – сіздің қолыңызда!
Ақпарат көзі : https://www.gov.kz/memleket/entities/dsek-astana/press/news/details/982890?lang=kk
Жауап қалдыру