Балалардың құқықтарын қорғау – Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының басымдығы

Жыл сайын 1 маусымда атап өтілетін Халықаралық балаларды қорғау күні қоғамға әр баланың құқықтарын жүйелі және тұрақты қорғау қажеттілігін еске салады. Бұл күн өскелең ұрпаққа назар аударудың символы ғана емес, сонымен қатар Бала құқықтары саласындағы халықаралық және ұлттық міндеттемелерді еске түсіруге себеп болады. Қазақстан Республикасы жаһандық құқық қорғау қоғамдастығының бір бөлігі бола отырып, балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау жөнінде берік міндеттемелер алды.

Қазақстан 1994 жылы ратификациялаған БҰҰ-ның Бала құқықтары туралы Конвенциясы негізгі халықаралық құжаттардың бірі болып табылады. Ол 6-бапта өмір сүру құқығы, 19-бапта зорлық-зомбылықтан қорғау және қанау құқығы, 3-бапта баланың ең жақсы мүдделерін ескеру және тағы басқалар сияқты іргелі принциптерді бекітеді.

Бұл қағидаттар ұлттық құқықтық жүйенің негізінде жатыр, мұнда балалардың мәртебесі мен құқықтарын айқындайтын Негізгі Заң Қазақстан Республикасының Конституциясы, атап айтқанда 27-бап болып табылады, онда балалардың ата-аналар мен мемлекеттің жауапкершілігі болып табылатындығы баса айтылады. Мемлекет балаларды дамыту мен қорғауға, сондай-ақ олардың құқықтарын қорғауға қамқорлық жасайды.

Алайда, балалардың құқықтары мен мәртебесі “Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы” заңда неғұрлым егжей-тегжейлі ашылады, ол зорлық-зомбылықтан қорғау, білім алуға, медициналық көмекке қол жеткізу, қоғам өміріне қатысу, сондай-ақ өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларға ерекше қолдау көрсету құқығын қамтамасыз етеді. Сондай-ақ, балалардың құқықтары Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы кодексте бекітілген, ол ата-аналар мен қамқоршылардың балаларға қатысты міндеттерін реттейді.

Бұдан басқа, қазақстандық қылмыстық заңнама кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстар, соның ішінде қатыгездік, жыныстық зорлық-зомбылық, бала саудасы және ата-ана міндеттерінен жалтару үшін жауапкершілікті көздейді.

Әрбір бала қауіпсіздікке, сүйіспеншілік пен әділеттілікке лайық және мемлекеттің, қоғамның және отбасының бірлескен күш – жігері арқылы ғана мүмкін болады.